Waarom het oké is om toerist te zijn

125

Dit is een post met de lengte van een tijdschriftartikel: neem een kopje thee en lees mijn hartenkreet.

In mij eindeloze letterzucht, kom ik bijna wekelijks online posts die hun lezer dicteren:  ‘Waarom je geen toerist moet zijn’. Daar moet ik altijd een beetje om lachen/huilen. Ik ben toerist. Én reiziger. Onmogelijk, als ik sommige publicaties mag geloven. Ook klinkt in de toon van die artikelen vaak door dat het absoluut onomstotelijk NSBer-achtig verkeerd is om toerist te zijn. Want: toeristen maken alles kapot, ze zijn dom, en ze weten de wereld niet te waarderen zoals zij (superieure “reizigers”) dat kunnen.

Alsof reizen alleen maar waardevol is als je op drie grassprieten in een woestijn slaapt, terwijl je zandwater drinkt bij een lokale Afrikaanse stam. Tuurlijk, dat is een waardevolle, bijzondere ervaring. Één die niet veel mensen hebben, als je dat soort dingen belangrijk vindt. Authentiek, en zeker iets dat ik mee zou willen maken. Maar waarom is dat ‘beter’ dan een paar euro betalen om vervolgens Parijs vanaf de top van de Eiffeltoren te bekijken?

Ik zie mijzelf als toerist én reiziger, en haal evenveel energie uit het bezoeken van een super toeristisch museum, als het eten in een café met alleen locals. Het is voor mij juist de balans die reizen mooi maakt. Ik kan niet begrijpen dat er mensen zijn die het nodig vinden om toeristen te bekritiseren. Ja: er zijn vervelende toeristen, net zoals er vervelende “reizigers” zijn. Vervelendheid is helaas een menselijke eigenschap, maar wordt niet gedefinieerd door een reisstijl.

Maar wat is dan het verschil tussen toeristen en reizigers? Dat is lastig te zeggen. Toeristen gaan vaak voor iets meer comfort, bezoeken vooral de hoogtepunten van een land/stad, en blijven wat meer in hun comfortzone door te eten wat ze kennen en te slapen op plekken die comfortabel zijn. Reizigers trekken liever naar plekken die minder bekend zijn, leren graag locals kennen, en nemen graag wat meer ongemakken voor de rekening als dit een ‘authentiekere’ ervaring betekent. Kortgezegd: toeristen gaan meer op vakantie, reizigers… tsja, die ‘reizen’ meer.

Disclaimer: Ik weet dat de meeste reizigers géén moeite hebben met toeristen. Die voelen zich niet beter dan een ander. Hen spreek ik bij dezen ook niet aan, want ik hou van jullie!!! Wie ik wél aanspreek zijn “reizigers” (zie aanhalingstekens) die het nodig vinden zich beter te voelen dan een toerist, en hen bekritiseren omdat zij voor een andere manier van reizen kiezen. 

Ik verwonder me wel eens over het feit dat sommige “reizigers” het  nodig lijken te hebben zich te identificeren als ’traveler’. Een term waar ze hun hele identiteit uit lijken te halen. Suggereer dat ze met een bezoekje aan de toeristische Taj Mahal net zo goed toerist zijn als de Amerikaan die uit een bus komt rollen, en ze slaan je nog net niet knock-out. Ik vraag me af waarom dat zo is. Het lijkt me niet gezond je identiteit en eigenwaarde aan een term of begrip af te leiden. En waarom zou je niet allebei kunnen zijn? Naadloos van de ene naar de andere ‘rol’ schuiven en weer terug?

Ik begrijp dat er een onderscheid is tussen de term toerist en de term reiziger. De één heeft simpelweg een andere vorm van reizen dan de ander. Maar dat maakt de ene vorm van reizen nog niet beter dan de andere. Wat is er mis met ‘de toerist’? Ik leg veelgehoorde kritiek onder de loep.

1. “Écht reizen is contact met locals”

Ik geloof heilig dat reizen inderdaad waardevol wordt door contact met andere mensen. Maar guess what: als toerist kun je ook contact hebben met andere mensen. Vaak zijn dit misschien medetoeristen, maar ook dat kan net zo goed een waardevol contact zijn. Uiteindelijk is het aanraken van elkaars ziel, het even binnentreden in elkaars leven waar het om draait, niet? Of die persoon een Indonesische rijstboer is, of een Amerikaanse kapster, maakt in dat geval toch niet zo veel uit? Menselijk contact is wat ons samenbrengt.

Geen local…

2. “Door toerisme verdwijnt authentieke cultuur.”

Dit omdat het commercie aanwakkert, wat tradities in verdrukking brengt. Uiteraard brengt toerisme problemen met zich mee, net zoals zoveel andere sectoren dat doen. Maar het roept de vraag op of een land zich niet mag ontwikkelen? Of mogen alleen Westersen bepalen hoe een Oosters land zich ontwikkelt? Probeer je dan juist niet een land klein te houden?

Ik ben het met “reizigers” eens dat het zonde is als lokale gebruiken hierdoor verdwijnen, maar dit ligt net zo goed aan de wil van de bevolking als aan die van de ‘bezoeker’. Ons land is de afgelopen veertig jaar toch ook ‘ver-Amerikaniseerd’ met fastfood, reality-tv en popcultuur? En was dat vanwege het toerisme? Nee. Denk je overigens dat de lokale bevolking een verschil ziet tussen de “reiziger'” en de ’toerist’? Nein. Het zijn allebei blanken met een portemonnee vol geld. Sorry.

3. “Toeristen zien niet het ‘echte’ land X”

Dat is misschien waar, als je alleen hoogtepunten bezoekt. Maar zo heb je altijd baas boven baas. Er zijn ook mensen die stellen dat je een land niet echt ervaart als je er niet ‘een X aantal jaar woont’. Het is een vruchteloze, en vooral eindeloze, wedstrijd. En bovendien maakt de Taj Mahal net zoveel deel uit van India als een plattelandsdorpje. Ook de verkopers rondom die toeristische plek zeggen iets over de cultuur en het land.

Zo’n zelfde discussie wakkert rondom de lokale keuken van een land. Een geroosterde sprinkhaan is misschien authentiek voedsel. Maar niet iedereen zit daar op te wachten of voelt zich comfortabel bij het eten van zo’n keuken. En dat is toch prima? Het één hoeft het ander niet uit te sluiten. Ik ben zeker van mening dat eten bij een lokaal restaurant beter is voor de bevolking dan bij een Amerikaanse hamburgerketen, aangezien die winsten niet naar de bevolking, of zelfs maar het eigen land, gaan. Maar waarom niet bij een lokaal restaurant een hamburger eten, als jij je daar veel comfortabeler bij voelt? Dat geld stroomt vaak wel terug naar lokale veehouders, tomatenkwekers, en horecamedewerkers. Ieder maakt zijn eigen keuzes en dat is oké. (Waar ik wel moeite mee heb zijn restaurants die toeristen uitmelken, door teveel geld te vragen voor matig eten, maar soit.)

4. “Toeristische plekken zijn niet bijzonder”

Plekken zijn om een reden toeristisch. Het zijn locaties die iets betekenen voor een land. Een belangrijke plek in de geschiedenis innemen. Heb je een betere trip als je uit principe de Big Ben/Eiffeltoren niet bezoekt omdat die toeristisch zijn? Ik weet het niet. Je mist een plek die door de eeuwen heen belangrijk is (geweest) voor de lokale bevolking. Ik zeg niet dat dat verkeerd is: als jij die plek wil overslaan, dan is dat je goede recht. Ik bekritiseer je niet. Ik bekritiseer wél mensen die besluiten toeristische hotspot X niet te bezoeken, en af te geven op de mensen die dat wel doen. Iedereen zoekt wat hij of zij belangrijk vindt in een reis. Je bent dus net zo waardevol als je deze plekken deze plekken wél bezoekt.

Appreciate, don’t hate.

Ik vind het jammer dat er online soms wordt afgegeven op toeristen. Waarom waardeer je het niet dat deze mensen de moeite nemen om hun eigen omgeving te verlaten, en zichzelf te verrijken door een ander land te bezoeken? Ze interesseren zich in een ander land, en in de geschiedenis en cultuur die bij die plek horen. Dat is iets wat ik juist toejuich, en daarom vind ik All Inclusives ook geen verkeerd concept. Een authentieke ervaring is het misschien niet. Maar wél een manier voor mensen om in een ander land te komen dan dat ze normaal zouden doen/durven, en hiermee een rijker persoon te worden, met nieuwe indrukken en ervaringen. Ik juich alle vormen van reizen toe (behalve schadelijke vormen zoals sekstoerisme en olifantenritjes natuurlijk).

Ik geloof heilig dat reizen één van de meest spirituele acties is die een mens kan ondernemen. Het is een oefening in je eigen identiteit. Het verrijkt je ziel. Iedereen zoekt dan ook iets anders in een reis. Iemand die in Spanje van de lokale natuur geniet door aan het strand te liggen is voor mij net zo waardevol als iemand die bij een boer op het Chinese platteland verblijft. Iedereen handelt naar wat zijn eigen ziel nodig heeft. En mijn hart breekt dan ook als mensen de noodzaak voelen hun vorm van reizen of hun beslissingen te verdedigen. Geen enkele vorm van reizen is beter dan de ander. Jouw reisstijl is fantastisch omdat het past bij jóú.

En dat is dan ook de boodschap die ik diep in mijn hart voel. We zijn allemaal gelijk. We hebben allemaal evenveel recht op deze planeet, waar we met zijn allen wonen. We hebben allemaal eenzelfde skelet. We zijn hetzelfde. En zo zijn ook alle vormen van reizen even waardevol, zolang ze waardevol zijn voor de persoon die ze maakt. Niemand is beter dan de ander. En als je het nodig hebt om jezelf wél beter te voelen dan een ander, en die ander af te kraken, dan moet je misschien eens goed naar jezelf kijken. Leef en laat leven.

Niets dan liefde,

Milou