Inhoudsopgave
Het sprookjeskasteel van Versailles staat bij menig reiziger hoog op de bucketlist. Bij mij ook. Dus op een zondag in Augustus besloot ik een dagtrip te maken naar het kasteel dat zo’n twintig kilometer buiten Parijs ligt. Maar ik toen ik aankwam doemde voor mij ineens een mensenmassa op. Er bleek een wachtrij van ruim twee uur (!). In de brandende zon! En toch kwam ik binnen tien minuten (!) het kasteel binnen, zonder te wachten. Benieuwd hoe ik dat deed? Ik deel mijn tips voor Versailles bezoeken zonder wachtrij!
Geschiedenis van het Kasteel van Versailles
De meeste mensen zullen wel een beetje bekend zijn met de geschiedenis van het paleis van Versailles, denk ik. Maar laten we eerst even beginnen met de echte term. In het Frans heet het Chateau du Versailles, oftewel “Kasteel van Versailles”. De Franse term “Palais” wordt alleen voor stadsgebouwen gebruikt, en dus is de veelgebruikte Nederlandse vertaling van “Paleis van Versailles” eigenlijk niet correct.
De locatie van het kasteel van Versailles was een favoriete jachtplek van koning Henry IV, die er sinds 1589 graag kwam. Er stond toen alleen een klein dorpje en een kerk. Zijn zoon, koning Lodewijk XIII kwam er ook graag en bouwde nadat hij koning werd een jachthut in het dorp. In 1631 kocht hij de rest van het dorp op, en liet hij de hut vervangen door een kasteel.
Het enorme paleis dat je kent werd echter gebouwd door zijn zoon, Lodewijk XIV, de Zonnekoning. Zijn doel was het bouwen van een grandioos kasteel dat kon dienen als ontsnapping uit het drukke Parijs, maar dat ook kon dienen als locatie voor waanzinnige entertainment. Dat de beste man van entertainment hield, moet al wel blijken uit zijn bijnaam “De Zonnekoning” die hij kreeg doordat hij de rol van Zonnegod Apollo speelde in een ballet. Door de jaren breidde hij het kasteel steeds weer uit met nieuwe vleugels en gebouwen. De koning bracht er steeds meer tijd door, totdat Versailles in 1682 zelfs de officiële zetel van de koning en de regering werd.
Zijn zoon, koning Lodewijk XV voerde zijn regering ook vanuit het Kasteel van Versailles, tot aan de Franse Revolutie in 1789. Er woonden tijdens die periode waarschijnlijk tussen de 3.000 en 10.000 hovelingen die op één of andere manier voor het koninklijk huis werkten. Er waren in het paleis honderden woningen en appartementen.
Uiteindelijk stond Versailles in de spotlights tijdens de Franse Revolutie. De enorme verbouwingen aan het paleis legden flinke druk op de Frans schatkist, en de woede van de arme en hongerige bevolking keerde zich tegen de adel, inclusief de Franse koninklijke familie. Tijdens de bestorming werden Lodewijk VX, zijn vrouw Marie-Antoinette en hun kinderen gevangen genomen en in Parijs berecht. Het kasteel werd gesloten, en het interieur geveild. In 1793 werd het kasteel van Versailles weer geopend, maar dit keer als museum.
De volgende regeringleiders (waaronder Napoleon Bonaparte) gebruikten het paleis nog af en toe voor officiële functies, maar het werd nooit meer een officiële residentie. Vanaf 1892 werd begonnen aan de restauratie van het paleis, waar sindsdien eigenlijk nooit een einde aan gekomen is. Inmiddels wordt het kasteel door ruim 7,5 miljoen mensen bezocht per jaar.
Hoewel het heel moeilijk is om te berekenen hoeveel de uitgaven aan Versailles in huidige valuta zouden zijn, wordt geschat dat de koninklijke familie een equivalent van meer dan 2 miljard dollar aan het kasteel heeft besteed. Waarschijnlijk was dit bedrag echter nog veel hoger. Het kasteel staat op de UNESCO Werelderfgoedlijst.
Wat te zien in het Kasteel van Versailles
Het Kasteel van Versailles barst van de bezienswaardigheden, en je heb echt een heel aantal uren nodig om het paleis in zijn volledigheid te zien. De rondleiding door het kasteel (met gratis audioguide) duurt zo’n anderhalf uur, maar de tuinen kunnen al snel 2-3 uur in beslag nemen. Neem dus zeker de tijd voor je bezoek als je alles wilt zien.
De Spiegelzaal
De belangrijkste highlight in het kasteel van Versailles is de Spiegelzaal. Deze heet in het Frans de Galerie des Glaces, en in het Engels “The Hall of Mirrors”. Als je de ruimte binnenstapt zul je meteen begrijpen waarom dit de beroemdste zaal is in het kasteel.
De grandeur overvalt je. De zaal is ruim 70 meter lang en de spiegels moeten het uitzicht op de tuinen reflecteren waardoor de zaal oneindig groot en licht lijkt. Op het plafond vind je allerlei schilderingen die de successen van Lodewijk XIV vastleggen. De zaal werd vooral gebruikt voor evenementen, zoals een gemaskerd bal (kun je je VOORSTELLEN dat je naar zo’n feest gaat op zo’n plek als dit? ABSURD).
Maar het was niet alleen de plek voor wilde feestjes. Er vonden ook belangrijke geschiedkundige evenementen plaats: zo werd op 18 januari 1871 de Duitse Republiek hier uitgeroepen, en op 28 juni 1919 beëindigde het Verdrag van Versailles de Eerste Wereldoorlog.
Grote Appartementen
De Grote Appartementen omvatten de appartementen van de koning en van de koningin. Als ik het goed onthouden heb, kom je in de rondleiding eerst door de appartementen van de Koning. Het meubilair dat je in de vertrekken ziet zijn voornamelijk uit de barokke stijl.
Wat ik heel bijzonder vond, wat om te zien hoe weinig privacy de Koninklijke familie had. Ze deden werkelijk niets zelf. Eten deden ze in een zaal waar toeschouwers zaten, en elke ochtend en avond was er een ritueel waarbij ook verschillende mensen aanwezig waren om de koning en koningin aan- en uit te kleden en toe te dekken. BIZAR, echt.
Koninklijke Opera
Hoewel de bouwopdracht oorspronkelijk door Lodewijk XIV werd gegeven in 1682, was het project op dat moment te duur om uitgevoerd te worden. Het was uiteindelijk Lodewijk XV die het project versneld liet bouwen, voor het huwelijk van Lodewijk XVI en Marie-Antoinette in 1770. De opera bestaat uit hout dat als marmer geschilderd is. Dit was om kosten te besparen, maar werkt ook beter voor de akoestiek.
Galerij der Veldslagen
Mijn favoriete deel van het Kasteel van Versailles was denk ik de Galerij der Veldslagen, een grote hal vol gigantische schilderijen die de meest heroïsche veldslagen in de Franse geschiedenis afbeelden.
Deze zaal stamt pas uit 1830 toen koning Lodewijk Filips I besloot het vervallen en leegstaande Versailles om te toveren tot een museum dat de glorie van Frankrijk toonde. Sommige schilderijen kwamen uit het Louvre, en anderen werden speciaal voor deze zaal geschilderd. De zaal is sinds de afzetting van Lodewijk Filips in 1848 onveranderd.
De Tuinen van Versailles
Een ander hoogtepunt zijn natuurlijk de Tuinen van Versailles, misschien wel de meest beroemde tuinen ter wereld. Alleen hier kun je al uren rondlopen en nog niet alles gezien hebben. De tuinen zijn een perfect voorbeeld van de Franse stijl en zijn zó groot (de grootste Franse tuin ter wereld), dat het idee was dat de tuinen (in ieder geval optisch) tot aan de horizon zouden rijken. De Franse stijl uit zich onder andere in de symmetrische lay out van de tuin.
In de tuin vind je fonteinen, vijvers, beelden, paviljoenen, bloemperken, een grot, een kanaal, een nep-dorpje en meer. En vrijwel alles is nog precies zoals het was in de tijd van Lodewijk XIV. Behalve dat de tuin ooit 6000 ha groot was en werd omsloten door 43 km aan muur. Inmiddels is het nog “slechts” 815 hectare.
Het Groot Trianon
Dit is een groot tuinhuis in de tuinen van Versailles. Het wordt ook wel een lustpaviljoen genoemd, waar de Koninklijke familie kon ontsnappen aan de strenge hofetiquette. De naam “Trianon” komt van het gehucht dat oorspronkelijk op de plek van dit tuinhuis lag, en dat gesloopt werd voor de bouw van dit bouwwerk. Napoleon liet het gebouw restaureren, maar was er zelf maar drie keer. Tegenwoordig wordt een deel van het gebouw gebruikt om als onderkomen voor buitenlandse staatshoofden die op staatsbezoek zijn.
Het Klein Trianon
Dit is een klein lustpaviljoen gebouwd tussen 1762 en 1768. Grappig genoeg is dit gebouw vierkant, en heeft het vier verschillende gevels. Nog grappiger is dat dit gebouw een cadeautje was van Lodewijk XV aan zijn maîtresse Madame de Pompadour. Omdat zij stierf voordat het gebouw af was, nam hij het gebouw gewoon in gebruik met Madame Du Barry, een andere maîtresse. In 1775 werd het gebouw van Marie-Antoinette en liet zij het (natuurlijk) uitbreiden.
De Oranjerie
Het mooiste stukje van de tuin vind ik de Oranjerie. Dit stukje tuin beschikt in de zomer over palmbomen, sinaasappelbomen en granaatbomen. In de winter staan de kruipplanten in het aangrenzende gebouw, waar de temperatuur altijd stabiel is.
Hameau de la Reine
Het ultieme toonbeeld van privilege? Dat is het kleine dorpje dat Marie Antoinette in de Franse tuin liet bouwen. Hier kon Marie Antoinette met haar vriendinnen spelen dat ze een boerin was, en ontsnappen aan de hofetiquette. Het dorpje bestaat uit een tiental gebouwen, waaronder een watermolen, een boerderij en een schapenstal.
En nog veel, véél meer. Ik heb nu echt nog maar een fractie van alle zalen en vertrekken opgenoemd. Er zijn wel tweeduizend kamers (!).
Versailles bezoeken: mijn tips!
Zoals al gezegd trekt Versailles ruim 7,5 miljoen bezoekers per jaar, dus dat het druk is, is wel duidelijk. Je bezoekje voorbereiden is dan ook een verstandig plan. De wachtrijen om binnen te komen zijn namelijk regelmatig meer dan twee uur (!) lang.
- Openingstijden Versailles: Het paleis is elke dag van het jaar geopend, behalve op 25 december en 1 januari. Het is gesloten op maandag.
- Beste tijd om Versailles te bezoeken: De drukste dagen om te bezoeken zijn dinsdag (als veel musea in Parijs dicht zijn) en in het weekend. Het paleis is van 09:00 – 17:00 geopend, en je kunt het beste zo vroeg mogelijk gaan.
- Tickets: Er zijn een aantal verschillende tickets die je kunt kopen voor je bezoekje aan Versailles. Allereerst zijn de Tuinen van Versailles gratis te bezoeken, tenzij er een muziek- of fonteinshow is (op specifieke dagen), dan kost een ticket €7.
- De entreeprijs voor Versailles is €20 (op een fontein/muziek-dag is dat dus €27) inclusief entree voor de tuinen. Bezoekers onder de 26 jaar krijgen gratis toegang.
- Tickets kun je ter plekke kopen. Je kunt ze ook online kopen om zo de wachtrij te omzeilen. Maaarrrrr, dit is verraderlijk, want als je er een gewoon online ticket koopt op de officiële website, moet je alsnog in de algemene wachtrij (die van twee uur wachten, ja). Je kunt beter mijn tip opvolgen hieronder.
Tips om de wachtrij te vermijden: De échte truc (en eentje die heel weinig mensen gebruiken) is om je ticket met vaste toegangstijd te kopen. Dan mag je namelijk in een aparte rij, die véél korter is dan de andere rij. Je mag dan binnen 30 minuten van je entreetijd naar binnen. De entreetijden zijn: 9:00, 10:00, 11:00, 12:00, 13:00, 14:00 and 15:00.
Toen ik aankwam bij het Kasteel van Versailles (zonder ticket) en de wachtrij zag, heb ik online meteen een ticket gekocht voor de eerstvolgende toegangstijd (tien minuten later) die ik op mijn telefoon ontving. Ik kon vervolgens meteen in de rij gaan staan, en was binnen tien minuten binnen. Ik zou je persoonlijk gewoon aanraden om zo’n ticket van te voren te kopen en te zorgen dat je op tijd aanwezig bent.
Bonus tip: zorg dat je comfortabele schoenen draagt, je gaat heel wat stappen zetten. En in de tuinen ben je natuurlijk buiten, met weinig beschutting. Zorg dat je je goed insmeert met zonnebrand, of juist een paraplu meeneemt.
Hoe kom je in Versailles vanuit Parijs?
De beste manier om het Kasteel van Versailles te bezoeken is met de trein. De trein doet er ongeveer een uur over, en een kaartje kost zo’n €7 (dit is niet de metro, dus je moet een ander kaartje kopen). Maak niet de fout die wij maakten, en zorg dat je een retourticket koopt. Hoef je op de terugweg niet in de rij tussen de MASSA mensen die ook terugwil naar Parijs. Het dichtstbijzijnde station bij het kasteel is Versailles Château Rive Gauche. Dit ligt op de C-lijn van de RER-trein, en je kunt op verschillende stations in het centrum van Parijs opstappen.
Wat vond ik van mijn bezoek aan het Kasteel van Versailles?
Dan de hamvraag, want wat vond ik nou eigenlijk van het kasteel van Versailles? Het stond al lang op mijn wensenlijstje, en als iemand die dol is op kastelen, zou je denken dat dit een droom was die uitkwam. Maar dat lag… genuanceerder, geloof ik.
Ik vond het kasteel veel, véél te druk. Het zal ongetwijfeld mijn eigen schuld zijn dat ik het kasteel in Augustus bezocht, maar ik vond het zo druk dat ik het eigenlijk echt niet leuk vond. Als je in een soort slow motion polonaise door alle vertrekken schuifelt met tweehonderd van je beste vrienden, gaat de lol er snel af.
Natuurlijk werd de pret ook wel enigszins gedrukt door het feit dat ik door een wesp gestoken werd, toen ik net een paar minuten binnen was. En dat verpeste dan weer mijn bezoekje aan de tuinen van het kasteel, want ik liep de hele tijd alleen maar hyperventilerend weg als er weer een wesp voorbij kwam (en die waren er echt extreem veel).
Het kasteel zelf vond ik echt heel erg mooi, trouwens. Maar de grandeur valt toch wat tegen als je met honderden ander bezoekers in een kleine zaal staat te zweten. Afijn, ik denk dat het echt een heel ander verhaal is als je Versailles in het laagseizoen bezoekt, en bijvoorbeeld vroeg op de dag! Ik kan me voorstellen dat het dan wel heel indrukwekkend is.
Zo, dat waren ze. Mijn allerbeste tips voor het Kasteel van Versailles bezoeken.