Ik bezocht Westelijk Bagdad… in Portugal.

773

Het is moeilijk te geloven dat het slaperige dorpje Silves ooit de glorieuze hoofdstad was van de Algarve. Hooguit de witte afgebladderde kerk, en het opvallende 8^e eeuwse fort herinneren nog aan tijden die rijken en meeslepender zijn dan nu. Een bijzonder contrast, waarbij mijn fantasie me onderdompelt in een Portugees-Arabisch koninkrijk. Een geschiedenis waar maar weinig toeristen van weten. Ik neem je mee langs de bezienswaardigheden in Silves. 

Het plaatsje Silves ligt vlak boven Albufeira, en stamt waarschijnlijk uit de tijd van de Romeinse overheersing. Ik struin er op mijn gemakje doorheen, terwijl ik mijn neus dichtknijp door de vislucht die afkomt van de lokale handelsplaats. Ik ontwijk een paar autootjes die al rondreden toen ik geboren werd. De eigenaren lijken een wedstrijdje te doen met hun auto wie het eerste definitief opgeeft. Ik kijk om me heen. Het dorpje is verlaten, op een aantal terrasjes met verveelde obers na.

Hoewel Silves in vrijwel niets grandeur uitstraalt, was het in de Romeinse tijd een belangrijke plek vanwege de Dorade-rivier die door het stadje stroomt. Deze verbond het stadje met de oceaan, en zoals we weten uit de geschiedenis: rivier = happy times.

Ook de Arabieren raakten op de hoogte van de charmes van Silves, en vielen de plaats in 713 binnen. Prompt bouwden ze er een kasteel, het Moorse kasteel wat vandaag de dag nog steeds te bezoeken is (waarvoor dank, fijne Arabieren). Een aantal eeuwen werd er gevochten om het stadje, dat inmiddels de hoofdstad van de Algarve was. Christenen delfden het onderspit. De Arabieren raakten aan de macht. De stad bloeide zo op dat het ook wel het ‘Bagdad van het Westen’ werd genoemd.

Nu ben ik nooit in Bagdad geweest, maar zo’n statement doet me toch even achter de oren krabben. Werkelijk niets aan het plaatsje herinnert aan een Arabische overheersing. Niet de stinkende vislucht, de ronkende oude autootjes, de stille huisjes en de slapende straatjes. Op de toeristenterrasjes is geen muntthee of falafel te vinden. Mis ik iets of is de Arabische overheersing hardhandig uit het collectieve geheugen gewist?

Na de terugwinst van Silves in 1242, lieten de Christelijke Portugezen er inderdaad geen gras over groeien om de sporen van de moslims te verwijderen. De moskee werd omgetoverd tot Sé Cathedral, de wit met rode kerk die nog altijd in het midden van het stadje staat (voor €1 te bezoeken). Ik zoek hard, maar op het blote oog lijken alleen de sinaasappelboomgaarden (een van oorsprong arabische fruitsoort) nog een zichtbaar restant van Moorse overheersing.

Gelukkig bestaat het Moorse kasteel uit de achtste eeuw nog (ik bezocht ‘m voor een euro of drie, geloof ik). Maar ik was toch een beetje teleurgesteld. Als je weelderige uitzichten met valleien en dravende Arabieren op paarden verwacht,  dan kom je van een koude kermis thuis. Al ligt dat misschien ook een beetje aan mijn wilde fantasie. Maar in plaats daarvan zie je een klein vervallen stadje met witte flatgebouwen met satellietschotels op het balkon. Toch wel weer het andere uiterste. Het is moeilijk voor te stellen hoe de vallei er bijlag ten tijde van de Arabische overheersing.

De opgravingen in het kasteel van Silves stammen uit de achtste eeuw, en de buitenmuur van het kasteel is door restauraties in 1940 helemaal in tact, waardoor je een goed idee krijgt van de grootte van het fort. Hier en daar zie je wat oude artefarcten en sierbogen die nog wèl uit de achtste eeuw stammen. Maar om eerlijk te zijn is het kasteel van buiten de stad veel indrukwekkender. Van ver buiten het dorpje valt het kasteel boven op de heuvel al te herkennen. Zodra je met de auto de bocht omgaat, en de zon valt op de toppen van het dorp, kun je even in een flits zien wat de stad ooit zo bijzonder en groots maakte.

Tijdens een wandeling vlakbij de villa waar ik verblijf, kijk ik uit over Silves. In de vallei onder me glijden auto’s over wegen op weg naar alledaagse verplichtingen. Ik vraag me af hoeveel van die mensen weten dat ze voorbij een voormalige wereldstad rijden. Ik probeer me voor te stellen hoe het leven in de achtste eeuw er uit moet hebben gezien, maar faal. Wie had ooit gedacht dat een klein slaperig stadje zo’n fascinerende geschiedenis had? Ik wandel terug langs de Dorade, richting mijn hypermoderne villa. Ik gluur naar de stokoude rivier, de Dorade. Een rustige dame die alle gevechten, machtswisselingen en bloedvergieten heeft meegemaakt en die ongestoord verder kabbelt. Wie weet wat de toekomst voor Silves zal brengen.

Wat is het meest verrassende dorpje dat jij ooit bezocht?