Zo werkt openbaar vervoer in Londen (tips van een local!)

7,7K

Als ik ergens regelmatig vragen over krijg van vrienden die Londen bezoeken, dan is het wel hoe het werkt met het openbaar vervoer in de stad. Dat snap ik wel: het kan best intimiderend zijn om het openbaar vervoer systeem uit te pluizen in een nieuwe stad. Dus in deze post leg ik je op een simpele manier precies uit hoe openbaar vervoer werkt in Londen. Ik heb er immers zeven maanden gewoond, en ken als local alle insider tips en trucs over openbaar vervoer Londen in die jou geld én tijd besparen!

Losse kaartjes kopen in de metro in Londen

Ik ga hier niet teveel tijd aan besteden, maar je moet echt niet moeilijk gaan lopen doen met losse kaartjes kopen voor de metro. Het is onhandig, gedateerd, en veel te duur. Niet doen. Reizen met een Oyster Card of Contactloze Bankkaart is 50% goedkoper dan een los kaartje kopen. Bovendien heb je met deze opties ook een dagelijkse uitgavelimiet die je met losse kaartjes niet hebt. En het is ook nog eens beter voor het milieu dan al die losse kaartjes :-). In de bus kun je trouwens überhaupt geen kaartjes kopen.

Ik leg je hieronder precies uit hoe de Oyster Card & contactloos betalen met een bankpas werken in het openbaar vervoer. Het is allemaal veel makkelijker dan het misschien lijkt.

Hoe werkt de Oyster card?

In Nederland kennen wij de OV kaart, en openbaar vervoer Londen kent eenzelfde systeem: de Oyster Card. Dit is een blauwe chipkaart die eigenlijk exact hetzelfde werkt als de ov-chipkaart. Je laad hem op bij machines en tapt vervolgens in en uit bij poortjes. Ook toeristen kunnen gebruik maken van deze OV chipkaart, iets wat niet veel mensen weten. Je koopt hem ter plekke bij de ticket machines op grote metrostations of bij loketten van Transport for Londen (ook op grote metrostations of op de vliegvelden). Op deze metrostations staan altijd wel werknemers die toeristen helpen met het uitvogelen van de kaartjesmachines. Je kunt hem ook alvast voorafgaand aan je reis bestellen en thuis laten bezorgen (zie hieronder).

Mocht je hiervoor kiezen, dan raad ik je aan om gewoon de Oyster card Pay As You Go te nemen. Je betaalt eenmalig een deposit van £5 om te kaart te ‘kopen’. Daarna moet je er ‘credit’ op zetten, net als bij een normale OV chipkaart. Dit doe je bij de ticket machines, maar kun je vaak ook doen in drogisterijzaakjes die het logo op hun raam hebben (handig als je bijvoorbeeld met de bus moet, je tegoed op is, en er is geen metrostation in de buurt). Bij die drogisterijzaakjes betaal je wel transactiekosten voor het opladen, die je bij een ticket machine op een metrostation niet betaalt.

Aan het eind van je reis kun je bij de ticketmachines je Oyster Card weer ‘deactiveren’. Dan krijg je niet alleen je deposit terug, maar ook de credit die er nog op staat. Fijn!

Oyster Card kopen in Nederland:

Je kunt ook bij de website van Visit Londen je ‘Visitor Oyster Card‘ van te voren bestellen en naar huis te laten sturen, maar dit kost wel €5,95 aan verzendkosten naar Nederland. Als je geen zin hebt om moeilijk te doen, is dat best een goede optie. Je kunt ervoor kiezen om er alvast een bepaald tegoed op te laten zetten, zodat je bij aankomst meteen gebruik kunt maken van de pas. Ook bij deze optie kun je naderhand natuurlijk het overgebleven tegoed terugvragen bij een ticket machine.

De reden waarom je beter een Oyster Card kunt nemen of met Contactless kunt reizen dan losse kaartjes te kopen is dat:

1. Je geen kaartjes meer kunt kopen in de bus, en
2. Het is stukken goedkoper dan losse kaartjes kopen. In het centrum van Londen bespaar je al snel 50% per rit! Als laatste reden kent de Oyster card en ‘contactless’ betalen ook een ‘Daily Price Cap’. Dit houdt in dat je nooit meer betaalt dan het maximum: voor alle reizen (metro/bus/combinaties) in zone 1-3 is dit in 2018 zo’n £8. Ook al ga je vaker met de metro of bus, er wordt niet meer afgeschreven. Wel gewoon inchecken natuurlijk. Super handig, want met zo’n drie metroritjes zit je al aan die prijs! Ik zou dus geen losse kaartjes of ‘day travelcards’ kopen.

Kinderen onder 11 jaar reizen trouwens gratis onder begeleiding van een volwassene en hebben dus geen eigen Oyster Card nodig!

Contactloos betalen in het openbaar vervoer

De Oyster Card is super handig, maar nóg makkelijker is om gewoon je bankpas te gebruiken om te betalen in het openbaar vervoer. Dat doe ik tegenwoordig altijd.

Als je een bankpas hebt waarmee je contactloos kan betalen, dan kun je ook die gebruiken om mee te reizen. De tarieven zijn exact hetzelfde als voor Oyster cards, en het systeem werkt nog makkelijker: je gebruikt gewoon je bankpas om in- en uit te checken op stations, en je bent dus geen tijd kwijt aan je Oyster card opladen.

Heeft je bankpas dit logo? Dan kun je contactloos reizen in openbaar vervoer Londen. Ook hier geldt een daily price cap van £8 voor reizen binnen zone 1-3. Aan het eind van de dag wordt dat bedrag afgeschreven van je bankrekening. Schrik niet: soms reserveert TFL (Transport for London) een groter bedrag op je rekening, maar dat wordt altijd gecorrigeerd tot het uiteindelijke bedrag.

Je kunt met je contactloze bankpas betalen in alle vormen van openbaar vervoer binnen Londen: de metro, de bus, de Thames Clipper en de DLR.

Ik kreeg trouwens laatst een mailtje van een Nederlandse reiziger die Apple Pay gebruikt heeft via zijn smartphone in het openbaar vervoer. En dat werkte ook helemaal prima!

Oyster card vs contactloos betalen: wat is beter?

Zodra je in een andere valuta dan de euro een aankoop doet, betaal je daarover een koersopslag. Bij Nederlandse banken is dit zo’n 1,1%. Omdat dit een percentage is en geen vast bedrag, maakt het uiteindelijk dus niets uit wat je kiest. Je kunt in één keer 40 pond (45 euro) op je Oyster card zetten (eenmalig €0,50 koersopslag), en daar dan de rest van de tijd mee reizen. Of je kunt 40 pond aan losse ritjes opmaken (bijvoorbeeld: 5x de Daily Cap van 8 pond). Acht pond is op dit moment 9 euro. Dan betaal je dus 1,1% koersopslag (€0,10 per dag) keer vijf dagen = €0,50 koersopslag.

Toen ik in Londen was reisde ik met mijn bankpas en betaalde ik elke dag maximaal €0,10 aan koersopslag. Te verwaarlozen dus. In ieder geval met de huidige wisselkoers. Vanwege het reisgemak gebruik ik in principe tegenwoordig altijd mijn bankpas, in plaats van mijn Oyster card.

Scheelt je ook weer die €5 aanschafkosten van de Oyster Card. En het is ook niet zo handig als je aan het eind van je reis het geld weer van je kaart afhaalt, en die in ponden krijgt, terwijl je net op weg bent naar Nederland.

Hoe werkt de bus in Londen?

Veel toeristen kiezen ervoor om in Londen de tube te gebruiken. Dat snap ik wel: de ‘mind your gap’ ervaring is er eentje die je wilt meemaken :-). Maar ik zou je aanraden de bus ook een aantal keer te gebruiken. Niet alleen is het goedkoper (£1.50 per ritje), je ziet ook nog eens veel meer van de stad. Bovendien: je kunt moeilijk Londen verlaten zonder in een dubbeldekker bus te hebben gezeten toch? De bus die ik het liefste nam was de 453 naar Marylebone. Deze kun je het beste pakken vanaf Lambeth North, en neemt je dan mee langs de Big Ben, Westminster, Trafalgar Square, Piccadilly Circus, Oxford Street, Baker Street (waar Sherlock Holmes ‘woont’) naar het chique Marylebone. Ga op de bovenste verdieping voorin zitten, en je hebt voor £1.50 een sightseeing bus door Londen.

Handige tip: heb je minder dan £1.50 op je pas staan en moet je toch nog een busritje maken? Dan geeft de machine je een ‘emergency fare’. Oftewel: je mag gewoon nog mee met het bonnetje dat de machine uitprint. Dit is geïnstalleerd zodat mensen niet midden in de nacht zouden stranden, en toch thuis konden komen. Maar de fare werkt natuurlijk ook overdag :-).

Je kunt trouwens binnen één uur ook gratis overstappen op andere bussen. Voorheen moest je per bus betalen. Dus dit is een goede vooruitgang! Jeej! Je hoeft trouwens in de bus alleen maar in te checken, je hoeft niet uit te checken. Dit is omdat je een vast tarief betaalt, in plaats van een tarief op basis van afstand zoals in Nederland.

Hoe werkt de metro in Londen?

De ’tube’ of ‘underground’, zoals het door Londenaren genoemd wordt (niemand noemt het de metro), is in veel gevallen de snelste optie. Als er tenminste een metrohalte vlakbij je bestemming is (anders kun je soms beter met de bus, die je recht voor de deur afzet). Ik vind het een super handig systeem. Er zijn een handvol lijnen, en je ziet precies hoe en waar je over moet stappen. Een enkel ritje kost £2.80, dus dat is niet goedkoop, maar met een Oyster Card of Contactless Bankpas heb je natuurlijk wel een ‘Daily Cap’. Vaak hoef je maar twee tot vijf minuten op de volgende metro te wachten.

Vermijd de metro zoveel mogelijk in de spits en in de zomer. In de zomer is het bloedheet en zweterig, en in de spitsuren kan het zo druk zijn dat je letterlijk in de file staat om de metro in te kunnen. Het ergste station is in mijn ervaring Bank. Als je aan het begin/eind van een metrolijn woont, dan heb je geluk, want dan is er altijd wel een plekje :). Let goed op wanneer er stakingen of werkzaamheden zijn, want dan is het een chaos.

Hoe werkt de trein in Londen?

Er zijn eigenlijk vijf soorten treinen in Londen. Je hebt de Overground, de Tfl Rail, de DLR: de Docklands Light Railway, waarop je Oyster geldig is. En dan heb je de ‘normale’ treinen die buiten Londen gaan (en waar je Oyster card NIET geldig is), en als laatste de Airport Express treinen (Heathrow Express, Gatwick Express, Stansted Express etc). Check van te voren even op welke van die Airport Express treinen je je Oyster Card mag gebruiken, want dat verschilt namelijk per trein/vliegveld.

De DLR is een korte treinverbinding die loopt van Stratford of Tower Gateway naar de Isle of Dogs en Greenwich (er zijn verschillende routes). Deze is dus vooral handig als je in het oosten van Londen moet zijn, naar Stratford moet (vanwaar treinen vertrekken naar buiten Londen én bussen naar Stansted airport), of naar City Airport wilt. Dat laatste heb ik wel eens gedaan, en is super handig: je staat binnen een half uur in het centrum van Londen.

De Tfl Rail is een treinverbinding tussen Liverpool Street en Shenfield, heel erg vergelijkbaar dus. Daar kun je ook je Oyster Card op gebruiken.

De Overground werkt net als de metro. Het is eigenlijk een extensie van de metro… buiten het centrum gaat de ‘underground’ simpelweg ‘overground’. Sommige locaties zijn met allebei te bereiken. De ‘underground’ is echter wat frequenter dan de ‘overground’, dus bij een keuze zou ik altijd ondergronds gaan.

Vraag me niet waarom openbaar vervoer Londen zoveel verschillende ’treinen’ heeft. Het heeft volgens mij allemaal met geld te maken, en het feit dat ieder bedrijf gewoon een treinverbinding mag exploiteren. Dat wordt zoals in Nederland niet centraal geregeld. Het klinkt daardoor allemaal heel ingewikkeld, maar binnen Londen kun je overal je Oyster Card voor gebruiken, en merk je het verschil eigenlijk niet. Pas als je buiten Londen komt, heb je te maken met het feit dat voor iedere trein weer een andere maatschappij geldt, met bijbehorende tickets.

De Airport Express treinen spreken redelijk voor zich. Dat zijn de treinen die je van- en naar vliegvelden neemt. Ze zijn vaak een stuk duurder dan bussen en ‘normale’ treinen (die natuurlijk ook gewoon de vliegvelden aandoen), dus je moet ze een beetje vergelijken met de Thalys (waar je ook een apart ticket voor moet kopen). Ze zijn vaak wel een stukje sneller, dus als je weinig tijd hebt, is het de investering soms wel waard. De kaartjes kun je gewoon op het vliegveld kopen, of op ticketmachines in metro- of treinstations. Ook kun je ze online vaak voordelig kopen.

De ‘normale’ treinen werken anders dan in Nederland, en om eerlijk te zijn vind ik het maar een stom systeem (je wilt niet weten hoe vaak ik heb opgeschept tegen Engelse vrienden over hoeveel handiger ons systeem is – en ze zijn het met ons eens). In Engeland zijn er in tegenstelling tot in Nederland (waar NS ongeveer 90% van onze treinen en verbindingen exploiteert geloof ik) een aantal maatschappijen die treinverbindingen hebben. Degenen waar jij het meest mee te maken krijgt zijn Southern, Thameslink, Virgin Trains en Greater Anglia. In andere gebieden van Engeland zijn ook andere treinmaatschappijen actief (28 in totaal!). Als je een treinkaartje koopt is deze vaak ALLEEN geldig voor de maatschappij van welke je hem koopt, tenzij je in de machine specifiek drukt op alle beschikbare maatschappijen. Welke treinmaatschappij je moet hebben, hoe laat en op welke route zie je in de app Trainline (zie hieronder bij ‘apps). Je kunt de ‘gewone’ trein bijvoorbeeld pakken om naar Brighton, Cambridge of Manchester te gaan.

Hoe kun je met de boot in Londen?

De Thames Clipper is een bootservice tussen Greenwich en Putney, die verschillende stops maakt in het centrum in Londen. Denk aan de boten die in Amsterdam tussen het centraal station en noord gaan. Je kunt gewoon opstappen met je Oyster Card. Het kost afhankelijk van de route tussen de £4 en £6 pond en is dus een heel goedkope manier om Londen vanaf het water te zien! Zelf heb ik het niet gedaan, maar ik wil heel graag terug om het nog eens uit te proberen!

Fietsen in Londen

De ‘Boris Bikes’ (of Santander Cycles, zoals de officiële naam luidt) zijn een fenomeen in Londen: je ziet ze om de paar straten wel gestald staan. Het concept werkt simpel: het zijn een soort openbaar vervoer fietsen. Je kunt ze dus huren, en op elk willekeurig station weer terugbrengen.

Om ze te gebruiken betaal je £2 pond per 24 uur. Dit betaal je dus altijd (met je bankpas, trouwens). De ritjes zijn verder gratis zolang je ze weer binnen 30 minuten terugzet. Daarna kost het £2 per 30 minuten. Dus stel je gebruikt een paar keer per dag een fiets voor twintig minuten per stuk, dan betaal je gewoon één keer 2 pond. Gebruik je je fiets eenmalig voor een uur (bijvoorbeeld), dan betaal je £2 starttarief + 2 keer een 30 minuten tarief: £4 = £6 pond. De fiets is dus het voordeligst als je steeds korte ritjes maakt. Zelf heb ik dit nooit geprobeerd omdat ik fietsen in Londen maar angstaanjagend vind ;-).

Taxi’s in Londen

De black cabs zijn een fenomeen in Londen, maar ik ken maar weinig mensen die ze daadwerkelijk gebruiken: ze zijn namelijk erg duur! Als ik zelf met de auto ging in Londen, dan koos ik (en iedereen die ik ken) meestal voor Uber. Echt een traktatie als je na een avond uit nog naar huis moet :-). Zeker als je je ritje deelt met meerdere mensen, of als je gebruik maakt van Uber Pool (waarbij de chauffeur ook andere mensen oppikt) kost het je maar een paar pond om van de ene kant naar de andere kant van Londen te komen. Al in al is het openbaar vervoer overdag meestal sneller, maar ’s avonds laat (als er geen bussen of metro’s meer rijden) of als je zin hebt in een beetje luxe, dan is Uber mijn echte go-to. Een uber bestellen doe je met de ‘Uber’ app op je telefoon. Black cabs kun je gewoon aanhouden op de straat.

Handige gratis apps voor Londen

• Citymapper: Deze app is werkelijk waar mijn bijbel in Londen. Ik gebruikte hem elke dag, en vaak zelfs meerdere keren per dag. Het is eigenlijk de handigere versie van 9292 ;-). Je vult gewoon je bestemming in, en hij geeft dan aan welke routes je kunt nemen met het openbaar vervoer (bus, metro, trein), hoe lang het duurt en hoe laat je daarmee aankomt op je bestemming. Super handig is dat je ook een bestemming als ’thuis’ kunt invoeren, zodat je niet steeds het adres in hoeft te tikken. Lifesaver. ZEKER downloaden als je bijvoorbeeld met de bus wilt reizen! (je hebt wel wifi nodig)

• Tube Map London Underground: Een simpele app die doet waar je hem voor hebt: je ziet de tube map van Londen. Je kunt dus heel makkelijk zien hoe je lijn precies loopt, waar je moet overstappen, of je kunt even sneaky opzoeken waar iemand woont als hij zegt dat hij bij tube station Angel woont.

• Trainline: De lifeline als je je weg probeert te vinden door het treinsysteem van Engeland (buiten Londen). Je vult je bestemming in, hoe laat je wilt reizen, en je krijgt de opties. Er staat ook bij of dat een directe trein is, en met welke maatschappij je reist. Vervolgens kun je heel makkelijk in de app kaartjes kopen. Dit kan ook in de machines op het station, trouwens.
• Google Maps: Oud en vertrouwd. Je kunt hiermee natuurlijk je route met reisadvies opzoeken, maar ik gebruikte daarvoor zelf liever Citymapper (die ik betrouwbaarder vond). Wel ideaal om adresjes op te zoeken, en op te zoeken hoe je precies moet lopen om ergens te komen.

Zo! Volgens mij is dat de volledige gids voor openbaar vervoer in Londen, voor je volgende tripje :). Mocht je nog vragen hebben, kijk dan op de website van Transport for London.

Ik krijg inmiddels zo vaak vragen over openbaar vervoer in Londen voor super specifieke situaties, dat ik de comments heb uitgezet. Ik heb helaas geen tijd om al die vragen tot in detail uit te zoeken. Mocht je toch een vraag hebben, dan kun je me mailen op info[@]explorista.nl , en als ik de vraag kan beantwoorden dan zal ik dat doen. Ik vraag in dat geval wel een kleine vergoeding voor mijn tijd.

Ik doe mijn uiterste best om te zorgen dat de informatie in dit artikel zo up to date en correct mogelijk is. Maar ik werk niet voor Transport of London, dus foutjes kunnen er in sluipen en ik neem geen verantwoordelijkheid voor eventuele onjuiste informatie in dit artikel.

Wat is jouw beste openbaar vervoer tip voor Londen?